Zie de lente

Ook dit jaar volg ik weer met veel belangstelling de webcams van Vogelbescherming in de Beleef-de-Lente-campagne. Ik ben niet zo’n liefhebber van de naam van deze campagne – de lente ‘beleven’ versterkt het idee van de natuur als één groot attractiepark – maar ik ben wel een groot liefhebber van vogels. Ik heb er al vaak over geschreven; vogels hebben mijn hart. En dankzij de vele BeleefdeLente-webcams kan ik hun authentieke gedrag rond de voortplanting van nabij volgen.

Hoewel ik niet zo voor een antropocentrische benadering van vogels ben met termen als ‘liefdesleven’, ‘Pa en Ma Ooievaar’ en vogels die elkaar ‘knuffelen’, ben ik toch erg onder de indruk van de toewijding, de volharding en de zorgvuldigheid waarmee vogels werken aan het bewerkstelligen van nageslacht. Weer of geen weer; de vogels bouwen aan hun nest, broeden op de eieren en slepen voedsel aan voor de onverzadigbare jongen.

Indrukwekkend is de Zeearend in zijn nest hoog in de zwiepende boom in de voorjaarstorm. Wat een kop, wat een snavel! Het enorme nest, gebouwd met dikke, levende takken, vormt een diepe kom die de jonge Zeearenden bescherming biedt tegen de ijzige voorjaarsstormen die over het land trekken.

Er zijn prachtige beelden van de Visarend die in de Biesbosch broedt. Met hand en tand verdedigt het stel het nest tegen indringers als de Nijlgans en Canadese gans, die ook wel een oogje hebben op deze nestplaats. Ook de Aalscholver, die in hetzelfde gebied vist als de Visarenden en dus een voedselconcurrent is, wordt fel verjaagd. Maar als het eerste ei is gelegd is deze vogel verrassend gevoelig. Behoedzaam, met de vervaarlijke klauwen naar binnen gekeerd, lopen de Visarenden ‘op hun knokkels’ op het nest om het ei niet te beschadigen.

De uilen zijn weer op een andere manier indrukwekkend. En grappig. De Oehoes broeden in een hooischuur boven op een houten kast, een voormalige bedstee. Hoe groot deze uilensoort is, zie je pas als ze met een konijn als prooi binnen komen. Als een klein ‘muisje’ bungelt de prooi in hun snavel.

Op hun krachtige poten bewegen de Oehoes traag en gelijkmatig door het nest. De kleinste uilensoort, de Steenuil, is veel vinniger en beweeglijker. Als de nestkast belaagd wordt door Kauwen, duikt de Steenuil als een schicht uit het niets neer en verjaagt de volkomen verraste indringers.

Hoog boven het Noord-Brabantse land broeden de Slechtvalken in een nestkast op 127,7 meter hoogte in een zendtoren. Deze roofvogel vangt vogels in de vlucht. Het is de snelste jager ter wereld; in een stootduik behaalt de Slechtvalk snelheden van meer dan 380 kilometer per uur. Het zijn zeer toegewijde ouders; zowel de man als de vrouw voeren de jongen kleine hapjes van de aangevoerde prooien.

De Kauwen, die vaak opduiken als irritante nieuwsgierige aagjes bij andere nestkasten, hebben een nest dat past bij hun lawaaierige aard. Een schijnbaar achteloos op elkaar gesmeten hoop takken met in de hoek een broedplek met wat zachtere materialen, zoals gras en pluizig materiaal. De rolverdeling is duidelijk; de vrouw broedt en de man doet de bewaking en draagt voedsel aan en nestmateriaal. Heel verrassend was het beeld van de man die thuiskomt met een klontje aarde. Hij verpulvert het over haar heen en geeft haar een zandbad door het met zijn snavel in haar veren te masseren.

Natuurlijk zijn er ook de harde kanten van het vogelleven. Een kuiken dat achterblijft in de groei en sterft, roofdieren die het gemunt hebben op eieren of kuikens, of een vreemde vogelman die het nest binnendringt en gewelddadig paart met de vrouw. En wat te denken van al die muizen en konijnen die niet meer thuis komen in hun nest van hongerige jongen? Het is geen zoetsappige idylle, de vogellente, maar wel een indrukwekkende en bij tijd en wijle ontroerende uiting van levenskracht. Ik zie het graag.