Wakker gekust

Er was eens, in een duinpan hier niet zo heel ver vandaan, een verhalenbos; een mooie tentoonstelling die EIGEN+BEELD heette. Je kon er als in een bos ronddwalen tussen de mooiste beelden uit het depot van museum Beelden aan Zee. De tentoonstelling werd in september 2020 geopend, maar door de tweede lockdown die in het najaar over het land uitwaaierde raakte ze in een diepe slaap. Het verhalenbos viel stil.

Ik heb als verteller een lezing gemaakt over de tentoonstelling. MEE NAAR HUIS heet deze lezing, waarin ik op zoek ga naar de verhalen die schuilgaan in de kunstwerken. Verhalen die je mee naar huis neemt als je door het bos hebt gedwaald. Binnenkort geef ik nog één keer mijn lezing en – ook al is het niet voor een live publiek – het verhalenbos zal weer tot leven komen. De gebeurtenis wordt met een camera vastgelegd. De expositie EIGEN+BEELD, een expositie die me na aan het hart ligt, wordt door mij wakker gekust. 

Ik zal weer het verhaal vertellen van Keesje, het diakenhuismannetje, die door Jan Bronner zo treffend is weergegeven op het Hildebrandmonument. En als we verder het verhalenbos binnengaan zal ik opnieuw vertellen waarom de Tête héroïque van Zadkine mij bijna knock-out slaat. En ook het revolutionaire vosje van Yinka Shonibare, die verhalen uit de hele wereld in zich herbergt, komt weer voorbij.

Aan de rand van de open plek midden in het bos zal weer voelbaar zijn hoe naoorlogse kunstenaars als Eugène Dodeigne en Marino Marini in hun werk een geschonden mensbeeld lieten zien. ‘Het werd gebouwd, het ging stuk, een desolaat gezang blijft op de wereld’, zo omschrijft Marini de toestand van de mensheid na de Tweede Wereldoorlog. Maar als we verder lopen in de tijd en in het bos zien we hoe uit de brokstukken weer iets nieuws ontstaat. Nieuwe kunst die klinkt als muziek, zoals bij André Volten en bij de swingende kubussen van Erik van Spronsen.

We zullen nog één keer de filosofische zijpaden betreden in het bos, bijvoorbeeld bij de Zusjes van Karin Arink. Met haar rauwe en poëtische beelden en gedichten onderzoekt zij de vraag: Wat is een lichaam, wat ben ik?

De kop van de zestiende-eeuwse filosoof Michel de Montaigne staart je in dit bos al van verre aan. Zijn vorsende blik is een oproep tot een streng zelfonderzoek: Que sçay-je? (Wat weet ik?) was zijn motto. Toch maakt dit patchworkhoofd het je niet al te zwaar; de kunstenaar – Eveline van Duyl – heeft de filosofenkop op een strijkplank gezet, want, zo zegt zij, ‘Ideeën, ook al zijn het zware gedachten, wegen niets en ze zijn vluchtig; je klapt ze in en zet ze weg.’

Aan de rand van het bos, als de verhalen zich weer verwijden, staan de kleurigste kunstwerken. De Gele Berg van Klaas Kloosterboer is oogverblindend, maar wat moet je daar nou van maken? Dat is precies de vraag die de kunstenaar aan de orde wil stellen. Aan het eind van de wandeling door het verhalenbos waag ik mij aan een suggestie; maak een Victory Boogie Woogie. Moderne kunst als muziek. Hoor maar!

Ik kus de expositie EIGEN+BEELD, sluimerend in die prachtige ruimte van Wim Quist, nog één keer wakker. Op 1 juni wordt een opname gemaakt van mijn lezing MEE NAAR HUIS in de Grote Zaal van museum Beelden aan Zee. De lezing is niet toegankelijk voor publiek, maar de opname zal daarna via een link online te zien zijn. Zodra de link van deze videoregistratie beschikbaar is hoort u dat van mij.