Knipsels treft vaak hetzelfde lot als foto’s: je maakt ze omdat je dat moment niet meer wilt vergeten en vervolgens belanden ze in een schoenendoos of op de harde schijf en kijk je er nooit meer naar om.
Zo niet de krantenknipsels die journalist Klaas Salverda de afgelopen veertig jaar verzamelde. Uit talloze dag- en opiniebladen knipte hij artikelen die hem op een of ander manier opvielen. Hij bewaarde ze, gerangschikt op onderwerp en ingedeeld in hoofdstukken. Nu heeft hij ruim duizend fragmenten uit die knipsels gepubliceerd in het vuistdikke boek ‘Testament van de pers’. Het boek is een terugblik op onze recente geschiedenis via de berichtgeving in de papieren krant, een medium dat nu een zachte dood sterft.
De meeste fragmenten bevatten citaten. Over de selectie daarvan zegt de auteur: “Naar inhoud gerekend moest elk citaat, de notie en de gedachte(n) daarin geuit, de moeite van het teruglezen waard zijn. Omdat het citaat – om maar een uiterste te noemen – schokt. Of verbaast, ontroert of raakt. Omdat het kleur gaf aan de werkelijkheid. Om wat er veranderd is. Om de dingen die we allang vergeten waren of vanwege de perspectieven die ons werden aangereikt (…) Bij elkaar zijn het stukjes waar je gewoonlijk, zeg maar bij het lezen van de krant, wat langer over nadenkt.”
Er zijn zeven thematische hoofdstukken, onder andere ‘Europese’ en ‘Mondiale politiek’, ‘Het oude Nederland’, ‘De nieuwe eeuw’ en ‘Het vergeten geloof’. In het achtste hoofdstuk geeft de auteur op een bescheiden manier zijn commentaar op ‘al die kleine stukjes’: “Als je ze door de oogharen bekijkt, wat zie je dan?” “We zien dat de geschiedenis een heel sterk zelfherstellend vermogen heeft en een onvoorstelbare kracht om crises te boven te komen.” Of, zoals Klaas Salverda het bij de presentatie van het boek zei: “Je ziet dat die eeuwig mopperende Nederlander toch een enorme veerkracht heeft.”
Wat ‘al die kleine stukjes’ ook teweegbrengen zijn flashbacks: o ja, dat was ook zo, dat voelden we toen zo, daar waren we van overtuigd, daar werden we door geschokt, dat ontroerde ons. Er doemt een beeld op van waar ik was in die periode. Niet zo acuut en schrijnend als ‘waar was jij toen de aanslag op de Twin Towers werd gepleegd?’, maar toch, de sfeer van die tijd wordt even weer voelbaar. Welke muziek klonk er, wat was hip, wat was ouderwets, waar liep ik warm voor, wat was spannend en nieuw. Kortom: waar was ik toen dit speelde.
‘Testament van de pers’ bewerkstelligt de bewustwording van mijn plaats in de geschiedenis. En van de ontwikkeling die de geschiedenis en ik hebben doorgemaakt. Klaas Salverda nodigt in zijn epiloog de lezer uit: “Vul de hier bijeengebrachte journalistieke prestaties en collectieve denken vooral aan met uw eigen levende herinneringen en al dan niet geschreven stukjes. Zodat het uw eigen boek wordt. Maak úw verhaal met de geschiedenis (af), ook al zal het altijd een momentopname zijn.”
O ja, daar was ik.
U kunt reageren op het boek via de website testamentvandepers.nl
No comment yet, add your voice below!