Lied van steen

Vakantie in het buitenland zit er dit jaar vanwege corona niet in. Ik was graag naar Noord-Frankrijk gegaan, naar Lille en omgeving, de streek waar Eugène Dodeigne woonde en werkte. De beelden die hij maakte zijn innig verbonden met het landschap. Dodeigne zelf legde die verwevenheid tussen het landschap en zijn beelden vast in prachtige zwart-wit foto’s en in 1981 verscheen een album met de titel Chant de pierre (Lied van steen). Als introductie op die fotobundel schreef Dodeigne het korte gedicht:

Beelden
Zodra het voorjaar is
buiten het licht de wind de regen de aarde
richten de beelden zich op

In plaats van naar Frankrijk te reizen ben ik in eigen land op reis gegaan naar steden waar beelden van Dodeigne te zien zijn: Den Bosch, Utrecht, Zwolle, Heino. En op een wonderlijke manier kreeg ik daarbij heel sterk een vakantiegevoel; het gevoel dat ik ken van mijn vakanties in Bretagne. De stenen beelden van Dodeigne ‘zingen hetzelfde lied’ als de stenen, de menhirs, de dolmens en de kerkjes in het landschap van Bretagne.

In Den Bosch staat de prachtige groep ‘De Wachters’; twee indrukwekkende hardstenen figuren van drie meter hoog. Ondanks de grootte en de soliditeit van de vorm, komen ze niet massief over. Dat komt door de fantastische beweging die Dodeigne in de beelden heeft gelegd; ze maken allebei een krachtige en sierlijke draai die perfect op de ander is afgestemd.

De Wachters staan aan de ingang (of uitgang) van een parkje en een continue stroom voetgangers en fietsers beweegt tussen de twee beelden door. De Wachters markeren de doorgang voor de passanten en ‘waken’ over hen met hun dynamische kracht.

De beeldengroep in Utrecht heet ‘Drie gestalten’. Deze drie figuren staan rechtop en stralen een grote innerlijke kracht uit. Ook rond deze drie figuren is het druk; ze staan in een groenstrook tussen twee rijbanen bij de rechterrijbaan en een aanhoudende stroom auto’s zoeft langs de beelden. Twee gestalten zijn naar het tegemoetkomende verkeer toegewend, de derde kijkt het verkeer na.

Ik heb lang tussen deze beelden gestaan en er omheen gelopen. Ze leken de hoofden iets gebogen te hebben, alsof ze de omgeving niet met hun ogen waarnamen, maar met hun wezen. Er ging daardoor een gevoeligheid van ze uit waar ik heel dichtbij was. Ik maakte een foto in kikkerperspectief om de grootte te benadrukken en toen was het ‘Bretagne-gevoel’ evident. Ik sta tussen grote, opgerichte stenen die ‘iets’ in zich dragen.

Er wordt van Dodeignes beelden wel gezegd dat ze een druïde-karakter hebben. Ik interpreteer dat als een aanduiding van het spirituele karakter van zijn beelden; zijn stenen zijn herkenbaar als staande menselijke figuren die bezield zijn. Ze zijn aanwezig als mensen die een grote kracht in zich dragen, als mensen die waken, als engelbewaarders.

De beelden van Dodeigne staan net als de menhirs van de Kelten in de openbare ruimte. Ze markeren misschien niet een spirituele plaats in het landschap, maar er gaat wel een spirituele werking van ze uit: hun lied van steen is een lied van toewijding en trouw.

Afbeelding boven dit blog: Le menhir du Guiric, Pont l’Abbé, Bretagne. Foto: Berend van Dooren

Op 28 en 29 november 2020 staan drie lezingen gepland over Eugène Dodeigne. Informatie en reserveren via de Agenda