Dodeigne in Zwolle

Vandaag geef ik mijn lezing Het gevoel van hardsteen in Zwolle. Zwolle heeft namelijk op het Broerenkerkplein een heel mooi beeld van Eugène Dodeigne staan; Figure uit 1964. Een staande menselijke vorm, die ruw is uitgehakt uit Belgische hardsteen. Er zit iets kwetsbaars in deze figuur, die een been voor het andere lijkt te hebben gezet en over een opgetrokken schouder naar rechts kijkt.

Dat een ruwe stenen vorm toch iets van kwetsbaarheid kan uitstralen, is typisch voor de beelden van Eugène Dodeigne. In zijn grove, hoekige beelden is altijd het weerbarstige karakter van de Belgische blauwe hardsteen nog goed te herkennen, en tegelijk spreekt er uit de vormen een gevoel van fragiliteit.

In museum De Fundatie in Zwolle zijn nog twee beelden van Dodeigne te zien; een bronzen kop uit 1963-1964 (op dit moment niet op zaal in het museum) en een hardstenen beeld uit 1977, Bras levé (Opgeheven arm). Dat laatste beeld is een bruikleen van museum Beelden aan Zee en is opgesteld in de tuin van Kasteel Het Nijenhuis, de dependance van De Fundatie in Heino. Speciaal voor vandaag heb ik die twee beelden toegevoegd aan mijn lezing.

Toen ik vorige week bij De Fundatie nog wat nadere informatie vroeg over deze twee beelden, meldde men mij dat het museum nog meer werken van Dodeigne in beheer heeft. Daaronder zijn drie prachtige houtskoolschetsen uit 1972 en 1973, waarschijnlijk voorstudies voor drie beelden die in het Provinciehuis van Zwolle in het trappenhuis staan. Wat een verrassing!

Ik heb mij dus vandaag naar het Provinciehuis van Zwolle begeven om deze beelden live te zien. Helaas kon ik de indruk die de beelden op mij maakten niet meer op tijd verwerken in dit blog, dus ik moet mij voor dit blog baseren op de foto’s die ik op internet vond en foto’s die afkomstig zijn uit het overzicht dat museum De Fundatie mij ter beschikking stelde.

De beelden dateren uit 1972/1973 en liggen qua stijl en expressie heel dicht bij de prachtige groep Les Dix, die Dodeigne in 1970 als één geheel maakte. Dit is een groep van tien twee meter hoge gestalten in lange mantels, met in hun lichaam een opwaartse, maar onzekere ‘beweging’. Typisch voor Dodeigne, die in al zijn beelden laat zien hoe de mens zich opricht in een kwetsbaar gebaar.

In het Provinciehuis staan de beelden op drie niveaus in het monumentale trappenhuis van het bestuursgedeelte. Als ik het goed gezien heb op de foto’s waarmee ik mijn bezoek aan het Provinciehuis voorbereidde, staat op de begane grond het beeld met de titel Cherche son élan, dat je zou kunnen vertalen als Op zoek naar zijn momentum. Dit beeld, met het hoofd gebogen tussen de opgetrokken schouders, heeft twee (?) handen op het voorste been gelegd. Of heeft het een hand voor het gezicht geslagen?

Het tweede beeld bevindt zich halverwege de trap en heet Vers le haut (Omhoog). Het ‘gezicht’ is hier vrij en de handen lijken tussen de iets gebogen knieën te hangen. Het derde beeld staat bovenaan de trap. De titel is Premier palier (Eerste niveau). Het beeld staat met rechte knieën en een gebogen hoofd. De armen liggen om het bovenlichaam heen.

Mooi hoe de opwaartse beweging, dé beweging in al Dodeignes beelden, hier bijna letterlijk vertaald wordt in de trap die je als toeschouwer bestijgt om op het ‘eerste niveau’ te komen.