De Hezenes

Bij het essendorp Diever in Drenthe, waar ik een paar dagen op vakantie ben geweest, ligt de Hezenes. Het is een schilderachtige plek, waar je de sfeer van het oude Drentse landschap nog heel goed voelt. Het is ook de plek waar alle aspecten van deze streek waar ik zo van hou bij elkaar komen.

De es, een wat hoger gelegen gedeelte van het landschap, werd gebruikt om graan te verbouwen. Door de voortdurende toevoeging van schapenmest en stro aan de schrale grond werd het oppervlak nog hoger en golvender. Essen hebben vaak een licht glooiende, ronde koepelvorm met daaromheen houtwallen en bossen. Het is een intiem landschap, waar je je oog graag laat meegaan met de dalende en rijzende golven.

Aan de noordzijde van de Hezenes begint het Drents-Friese Wold, een enorm bosgebied dat zich uitstrekt tot Appelscha in Friesland. Daar, aan de bosrand, ligt het voormalige Armenwerkhuis, nu het Landhotel waar ik verbleef. ’s Avonds, na het diner, maakten geliefde en ik vaak nog een wandeling over de es. In de lage avondzon reikten onze schaduwen tot ver in het veld.

Bij de bosrand scharrelden vaak reeën rond, die in de zonsondergang nog reebruiner werden. Op de omgeploegde akker, die naar verse koemest rook, riedelde het van de Witte kwikstaarten. Overal zag je in het strijklicht kleine zwart/witte ‘sterretjes’ opflakkeren tegen de bruingrijze ondergrond. Het “tiddit!” van deze kwikzilveren vogeltjes was niet van de lucht.

Grote lijsters lieten hun melancholieke zang over het veld schallen, terwijl ze rechtop op het veld stonden. Maar zij werden qua schoonheid naar de kroon gestoken door hun verre neef de Beflijster. Subliem uitgelicht in de ondergaande zon scharrelde deze zwarte vogel met bronskleurige vleugels over de akker. Als hij zich, zoals alle Lijsters doen, oprichtte en even stilstond, toonde hij zijn chique, spierwitte bef in volle pracht.

Het was al een kwestie van geluk om de Beflijster te zien – het is eigenlijk een trekvogel die allang in het Noorden had moeten zitten – ons geluk kon helemaal niet meer op toen we ook nog een Tapuit ontdekten. Deze bedreigde vogel, die nestelt in verlaten konijnenholen, kwam vroeger algemeen voor in duinlandschappen en op woeste grond, maar onder andere door konijnenpandemieën is het een zeldzame verschijning geworden. Maar daar zat-ie: maskertje op, grijze rug en kop en prachtige lichtoranje keel, overgaand in een witte borst en buik. Een beauty!

Aan de westkant van de Hezenes ligt het Shakespearetheater; het openluchttheater waar elke zomer een toneelstuk van Shakespeare wordt gespeeld. Aan de rand van dit betoverende landschap wordt in de zomernacht een van de heerlijke stukken opgevoerd van Sjakie uut Spier, zoals de schrijver wordt genoemd op de webstee van ut Deevers Archief. (NB Spier is een dorpje in de buurt.)

In het dorp Diever staat bij de kerk een bronzen beeldje van Arie Teeuwisse, met een scène uit De Midzomernachtsdroom: Elfenkoningin Titania, echtgenote van koning Oberon, is betoverd en verliefd geworden op Spoel de Wever die een ezelskop heeft. Ze kussen. Onder het beeld staat een mooi Drents gedicht van Roel Reyntjes over de betovering van dit speciale dorp:

Midzommernachtdreum

De keunegin der elven
die kust de ezelskop
en boven bomgewelven
daor zweeft de maone op –

het is het uur der geesten
as Oberon regeert,
Titania giet feesten
en Puck döt ’t al verkeerd –

now giet het waer gebeuren,
de tover döt zien wark –
greun glaanst de elvenkleuren….
In Diever, bij de kark

daor stiet in steen oethouwen
hoe dwaos de liefde is –
en Spoel met zien getrouwen
die speult van Pyramus.

Hier is oprechte iever
verkeerd noch ongepast –
Midzommernacht in Diever
en Shakespeare is te gast.

Ja, de tover döt zien wark op de Hezenes in Diever.